Phương pháp giáo dục HighScope
1. Giới thiệu về phương pháp giáo dục HighScope
Quỹ Nghiên cứu Giáo dục HighScope (The HighScope Educational Research Foundation) là một tổ chức phi lợi nhuận độc lập, được thành lập năm 1970, có trụ sở tại Ypsilanti, Michigan, Hoa Kì.
Tôn chỉ của Quỹ là nhằm thúc đẩy sự phát triển của trẻ em trên toàn thế giới và hỗ trợ các nhà sư phạm cũng như các bậc phụ huynh trong việc giáo dục trẻ em. Theo nhà sáng lập Quỹ, Ngài David Weikart, từ “High” để biểu thị mức độ khát vọng và từ “Scope” để mô tả bề rộng của tầm nhìn mà Quỹ sẽ luôn phấn đấu kiên trì để đạt được.
Phương pháp giáo dục High Scope đáp ứng những yêu cầu của Hiệp hội Quốc Gia về Giáo dục Trẻ nhỏ (the National Association for the Education of Young Children, viết tắt là NAEYC) của Hoa Kì. Đối với từng lĩnh vực nội dung cụ thể trong toàn bộ chương trình, High Scope cũng đảm bảo các tiêu chuẩn của các cơ quan chuyên môn liên quan của Hoa Kì như The International Reading Association (IRA), the National Council of Teachers of Mathematics (NCTM).
2. Mô hình của phương pháp giáo dục HighScope
Bánh xe HighScope (Wheel of Highscope) là nét đặc trưng về chương trình Highscope. Wheel of Highscope được cấu thành bởi 5 yếu tố: Học tập chủ động (Active learning), Đánh giá (Assessment), Tương tác giữa người lớn trẻ nhỏ (Adult-Child Interaction), Mô trường học tập (Learning Environ- ment), Chuỗi hoạt động hàng ngày (Daily Routine)
a. Học tập chủ động
Phương pháp giáo dục Highscope được phát triển dựa trên niềm tin rằng trẻ xây dựng và tạo nên những hiểu biết của chính trẻ về thế giới. Điều đó có nghĩa trẻ phải là người học chủ động, khám quá sự vật thông qua những va chạm thực tiễn, trực tiếp. Trẻ học tốt nhất khi được theo đuổi sở thích riêng của mình đồng thời nhận được sự ủng hộ chủ động và thử thách từ người lớn. Phương pháp học tập tham gia chủ động (Active Participatory Learning) được đặt ở tâm điểm của “bánh xe” HighScope nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong mọi khía cạnh của chương trình HighScope.
b. Tương tác giữa người lớn - trẻ nhỏ
Giáo viên là người hỗ trợ quá trình phát triển, làm cho trẻ chủ động kiểm soát quá trình học tập của mình. Giáo viên quan sát và tương tác với trẻ để khám phá ra cách trẻ nghĩ và lý do vì sao trẻ nghĩ như vậy, nhận ra khả năng và sự quan tâm của từng trẻ, và dành cho trẻ sự hỗ trợ và thử thách phù hợp.
Để hỗ trợ trẻ học tập chủ động, giáo viên cần sắp xếp môi trường học tập khoa học, sắp xếp chuỗi hoạt động hàng ngày phù hợp với trẻ, tạo ra môi trường xã hội có sự tương tác hỗ trợ trẻ, khuyến khích hoạt động có mục đích, giải quyết vấn đề và phản ánh bằng ngôn ngữ của trẻ, kết nối các hành động của trẻ với các nội dung trong khung chương trình, lên kế hoạch các trải nghiệm sẽ khuyến khích trẻ tham gia.
Khi được tương tác với giáo viên, trẻ sẽ phát triển niềm tin, tính độc lập tự quyết định và mạnh dạn khởi xướng những việc muốn thực hiện, trẻ sẽ cảm thấy hy vọng, được chấp nhận, tự chủ và hoạt động có mục tiêu.
Sự gắn bó và gần gũi của giáo viên ảnh hưởng trực tiếp đến các khía cạnh chính của tính cách cá nhân của trẻ, bao gồm tự điều chỉnh cảm xúc cá nhân, đồng cảm, thấu cảm, giải quyết vấn đề, sự tươi vui và hoà đồng.
Khi giáo viên ấm áp và thân thiện, và tương tác với trẻ theo cách không chỉ đạo, áp đặt, trẻ sẽ thể hiện sự tham gia với độ hứng thú cao, hiểu sâu về ngôn ngữ, tham gia các hoạt động xã hội, sử dụng các học liệu có mục đích, sáng tạo, trẻ thu được nhiều trải nghiệm trong việc hình thành các mối quan hệ tích cực, và lớn lên trong khả năng của trẻ để tự tin, độc lập.
c. Môi trường học tập
Môi trường thúc đẩy học tập chủ động đòi hỏi sự sắp xếp kỹ càng và sâu sắc. Không giống một số chương trình khác ở đó giáo viên lên kế hoạch và chọn những vật liệu cụ thể cho trẻ dùng mỗi ngày. Ở chương trình HighScope, trẻ sẽ là người quyết định mình cần dùng vật liệu gì cho giờ làm việc của mình. Vì thế, giáo viên luôn phải để tâm đến những sắp xếp trong phòng, những loại dụng cụ cung cấp cho trẻ, và nơi chứa những dụng cụ đó để có thể giúp trẻ theo đuổi ý tưởng của mình và kiến tạo những kinh nghiệm học tập cho riêng mình.
d. Chuỗi hoạt động hàng ngày
Chuỗi hoạt động hàng ngày Daily Routine mang đến sự nhất quán và giúp cả giáo viên và trẻ nhỏ cảm thấy không bị thúc ép hoặc buồn chán khi tiến hành những hoạt động của mình. Các phần trong ngày bao gồm thời gian để trẻ lên kế hoạch, tiến hành kế hoạch, xem lại kế hoạch và đối chiếu với hành động của mình, và tham gia vào những hoạt động theo nhóm lớn và nhóm nhỏ. Thời khoá biểu này giống nhau mỗi ngày và mỗi hoạt động được định một thời gian cụ thể. Sự thường xuyên này cho trẻ cảm giác có thể tự điều khiển và giúp trẻ có thể hành động một cách độc lập.
e. Đánh giá
Việc quan sát và ghi chú của giáo viên là rất quan trọng trong phương pháp HighScope. Ở lớp học theo mô hình HighScope, giáo viên ghi chú mỗi ngày dựa trên sự quan sát trẻ. Những ghi chú này giúp giáo viên nhìn nhận trẻ và lớp học một cách khách quan.
Chúng cũng giúp trả lời những câu hỏi sau:
- Cần thêm những vật dụng và hoạt động gì?
- Sở thích của trẻ là gì?
- Trẻ đang học cái gì?
- Những mảng học tập nào gần đây chúng ta đang hỗ trợ trẻ?
- Có mảng học tập nào bị bỏ qua hoặc không hỗ trợ hay không?
3. Sự khác biệt của Highscope với những phương pháp khác.
Một trong những điểm khác biệt đẩu tiên phải kể đến đó là Chuỗi hoạt động hằng ngày Plan-do-review.
Nội dung chương trình HighScope phân loại những lĩnh vực xã hội, kiến thức và thể chất cần thiết.
Học tập thông qua việc tham gia chủ động với người, vật liệu, sự kiện và các ý tưởng
Trở nên độc lập, có trách nhiệm và tự tin – sẵn sàng để bước vào tiểu học và chuẩn bị kiến thức cho cuộc sống.
